Agressie te lijf+ helpt bij het verminderen van agressief gedrag bij mensen met een lvb

De Erkenningscommissie Gehandicaptenzorg van Vilans heeft onlangs de interventie Agressie te lijf+ erkend als goed onderbouwd. Psychomotorische therapie (PMT) is de basis van deze ervaringsgerichte interventie voor mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Hun agressieve gedrag vermindert wanneer zij positieve leerervaringen opdoen. Het gaat hierbij om lichaamsbewustzijn bij oplopende spanning en het inzetten van copingvaardigheden.

Agressie te lijf+ is ontwikkeld door het lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn van de Hogeschool Windesheim. De aanpak heeft als doel agressief gedrag te verminderen, een veel voorkomend probleem bij mensen met een lvb. De centrale steunfiguren uit hun netwerk worden bij de interventie betrokken. Dit kunnen bijvoorbeeld familieleden of begeleiders zijn. Zij kunnen mensen met een lvb helpen om het geleerde in het dagelijks leven te oefenen en toe te passen.

PMT

De aanpak van de interventie bestaat uit PMT waarbij het lijf en bewegen centraal staan. Het lijf is het middel om veranderende lichaamssignalen bij oplopende spanning te herkennen en vervolgens deze spanning te reguleren. Door te bewegen kan de deelnemer ervaringsgericht oefenen met copingvaardigheden in een therapeutische setting.

Materialen

Voor de uitvoering van deze interventie is een uitgebreide handleiding beschikbaar met uitgewerkte werkvormen per fase en thuisopdrachten. Hogeschool Windesheim stelt daarnaast betrouwbare vragenlijsten ter beschikking om effecten te meten. Voor uitvoering van de interventie is een goed uitgeruste gymzaal nodig, zoals die staat beschreven in de handleiding. De interventie kan uitgevoerd worden door een psychomotorisch therapeut (PMT’er).

Meten van effect

Door de inzet van de vragenlijsten, kan de PMT’er meten of de deelnemer aan het eind van de behandeling minder agressief gedrag vertoont. Dit wordt inzichtelijk gemaakt door de score op de Social Dysfunction and Aggression Scale (SDAS) bij aanvang en afronding van de behandeling. De PMT’er meet daarnaast:

• Lichaamsbewustzijn bij oplopende spanning. Dit door inzet van het Boosheid lichaamssignalen interview voor mensen met een verstandelijke beperking.
• Copingvaardigheden met de ‘Profile of Anger Coping Skills’.

Oordeel Commissie

De erkenningscommissie beschrijft in de beoordeling: ‘Agressie te lijf + is een individuele PMT-interventie die zicht richt op het verminderen van agressief gedrag voor volwassenen met een lvb. Omdat de interventie ontwikkeld is vanuit de praktijk is er goed gekeken naar de uitvoerbaarheid. Sterke aspecten van de interventie zijn de samenwerking met steunfiguren die deelnemers zelf kiezen en dat de interventie door een breed netwerk van PMT-ers gedragen wordt. In de handleiding staan uitgebreide voorbeelden en oefeningen die helpen bij de toepasbaarheid.’

Een voorbeeld uit de praktijk

Kees is een 49-jarige man met een lvb en een stoornis in het autistisch spectrum. Hij lijkt een beperkt bewustzijn te hebben van zijn interne emotionele toestand, waardoor hij als het ware overspoeld raakt door emoties. Hij vindt het lastig om aandacht te hebben voor lichaamssignalen en dit te verwoorden.

Wanneer de PMT-er situaties stilzet en vragen stelt, lukt het Kees wel goed. Hij komt tot de conclusie dat zijn belangrijkste waarschuwingssignalen een ‘wilde buik’ zijn en de neiging om uit de situatie weg te willen of te bevriezen. Daarnaast kan hij gedachten hebben over wat er mis kan gaan.

Kees kiest uiteindelijk 3 manieren die hij het belangrijkst vindt om te gaan leren: hulp vragen, de situatie begrijpen en voor jezelf opkomen. Na de toepassing van de interventie, laat Kees een duidelijke afname zien in de piekmomenten van agressief gedrag. Begeleiders geven in een toelichting aan dat ze oplopende boosheid eerder herkennen en Kees beter kunnen begeleiden in het reguleren hiervan.

Wil je meer weten over deze interventie? Neem dan contact op met Windesheim. Er is veel informatie beschikbaar op deze pagina en onderaan vind je contactgegevens. 

Bekijk andere onderbouwde interventies

In de gehandicapten- en ouderenzorg zijn veel doeltreffende interventies ontwikkeld. Toch zijn ze voor professionals vaak moeilijk te vinden en te vergelijken. Het erkenningstraject geeft inzicht in goed onderbouwde en effectieve interventies. Benieuwd naar andere werkende interventies? Bekijk de interventies in de databank.

Ook een interventie laten erkennen?

Heb je een succesvolle aanpak of methodiek ontwikkeld voor de gehandicapten- of ouderenzorg? Is jouw interventie ook interessant voor anderen? Meld deze dan aan voor het erkenningstraject.