Reflectie op Infectiepreventie: een spiegel voor organisaties
Gepubliceerd op: 27-02-2025
Iemand besmetten met bijvoorbeeld het norovirus, corona, de griep of een bacterie komt regelmatig voor. Goede infectiepreventie kan voorkomen dat cliënten in de langdurige zorg ernstig ziek worden. Uit onderzoek blijkt dat bij een succesvolle infectiepreventieaanpak aandacht is voor visie en beleid, werkafspraken en instrumenten om te leren en verbeteren. In het evaluatiekader 'de Reflectie op Infectiepreventie' vind je al deze onderdelen. Het evaluatiekader is een hulpmiddel om na te gaan of er in jouw organisatie voldoende aandacht is besteed aan al deze elementen. Je kunt er direct mee aan de slag!
Organisaties met een succesvolle infectiepreventieaanpak werken volgens de Plan Do Check Act-cyclus (PDCA-cyclus). Deze PDCA-cyclus is opgenomen in het hulpmiddel ‘Reflectie op Infectiepreventie’. Het instrument brengt verschillende aspecten in samenhang met elkaar en zo kun je gestructureerd reflecteren op de kwaliteit van infectiepreventie in je organisatie en deze waar nodig verbeteren. Lees ook ‘Onderzoek’.
Naast Reflectie op Infectiepreventie zijn er veel versnipperde instrumenten en tools voorhanden om verschillende onderdelen binnen infectiepreventie te organiseren of verbeteren. Maar uit het onderzoek bleek dat er niets beschikbaar was om naar de gehele cyclus te kijken.
Zelf aan de slag
Wat is de PDCA-cyclus? En hoe pas je die toe?
1. Plan
De eerste stap is plannen van infectiepreventie door een visie en beleid op te stellen. Visie en beleid maken duidelijk hoe je als organisatie aankijkt tegen infectiepreventie en welke kaders daarbij horen.
Reflectie
Stel jezelf als organisatie de volgende vragen om te kijken waar je staat en waar wat op nodig is.
- Is er een visie op infectiepreventie? Hoe ziet deze visie eruit? En wordt deze visie gebruikt?
- Is er een beleid op infectiepreventie? Hoe ziet dit beleid eruit? En wordt dit beleid gevolgd?
De juiste personen en rollen betrekken op verschillende niveaus is belangrijk bij het organiseren van het beleid en de uitvoering van infectiepreventie. Ze moeten weten waarom infectiepreventie belangrijk is en hoe ze daaraan kunnen bijdragen. Dan wordt volhouden makkelijker. De niveaus gaan van mantelzorgers, begeleiders of zorgmedewerkers tot aan het management. Maar bijvoorbeeld ook de huishouding en technische dienst spelen een belangrijke rol bij infectiepreventie. Ieder kan vanuit zijn rol bijdragen aan het voorkomen van verspreiding van infecties.
2. Do
Bij Do gaat het om de uitvoering van het beleid op infectiepreventie. Loopt alles zoals gepland? Of zijn er mogelijkheden voor verbetering?
Reflectie
Zorg ervoor dat medewerkers over de juiste kennis beschikken als het gaat om infectiepreventie, zoals richtlijnen bijvoorbeeld met e-learnings. Motiveer hen om deze kennis in de dagelijkse uitvoering toe te passen. Faciliteer medewerkers ook met de juiste middelen om te werken aan infectiepreventie. Denk aan persoonlijke beschermingsmiddelen en handhygiënefaciliteiten, zoals handalcohol, zeep, wastafels en papieren handdoekjes. Faciliteren gaat over het beschikbaar maken van middelen, checken op houdbaarheid, afspraken maken over wat een medewerker doet wanneer middelen er niet zijn of niet voldoen.
3. Check
Breng de uitvoering van infectiepreventie en eventuele verbeterpunten van het kwaliteitsbeleid in beeld. Je gaat na of er in de praktijk gebeurt wat er is afgesproken en in gang is gezet (plan en do). Hiervoor zijn verschillende audits op infectiepreventie beschikbaar, vaak als onderdeel van het kwaliteitsmanagementsysteem. Audits zijn een check of middelen aanwezig zijn en of de afspraken op de juiste manier worden uitgevoerd.
Meten is weten. Aan de slag met de Infectiepreventie auditapp (IPA)
Met een audit kun je de infectiepreventie in je eigen organisatie evalueren en verbeteren. Een makkelijke manier om een audit uit te voeren, is met de gratis Infectiepreventie auditapp.
De app heeft verschillende audits die onderdelen van infectiepreventie in beeld brengen, zoals persoonlijke en handhygiëne. Na de audit krijg je een rapport. De gestandaardiseerde audits maken het makkelijker om de audit altijd op dezelfde manier te doen en teams met elkaar te vergelijken. Op die manier kunnen teams ook onderling van elkaar leren.
Meer weten en de app downloaden: Infectiepreventie auditapp (IPA) - Regionale Zorgnetwerken Antimicrobiële Resistentie
4. Act
Na de check op de uitvoering van het beleid, bijvoorbeeld via een audit, stel je mogelijk het beleid bij of zijn er verbeteracties nodig.
Reflectie
Stel jezelf als organisatie vragen om te kijken hoe er wordt omgegaan met de uitkomsten van uitgevoerde audits. Bijvoorbeeld:
- Hoe komen verbeterpunten op het gebied van infectiepreventie op de agenda van zorgteams of van de beleidsafdeling?
- Hoe wordt er gecommuniceerd tussen praktijk en beleid? Hoe komen signalen uit de praktijk bijvoorbeeld terecht bij de beleidsafdeling?
- Welke afspraken zijn er over de opvolging van de audituitkomsten?
Onderzoek
Het instrument Reflectie op infectiepreventie komt voort uit een onderzoek dat is uitgevoerd door Vilans in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In de periode maart tot en met juli 2023 heeft Vilans onderzoek uitgevoerd naar methodes die zorgaanbieders kunnen gebruiken om te evalueren of infectiepreventie in hun organisatie op orde is.
Het onderzoek is als volgt aangepakt:
- Analyse van richtlijnen en protocollen die zicht geven op onderwerpen waar instrumenten aandacht voor moeten hebben.
- Deskresearch naar instrumenten en methoden voor infectiepreventie die openbaar beschikbaar zijn.
- Interviews over infectiepreventie en de instrumenten en werkwijzen die daarvoor worden toegepast. Onder andere met:
- zorgaanbieders
- deskundigen infectiepreventie
- vertegenwoordigers van antibiotica-netwerken
- beroepsverenigingen
- koepelorganisaties
- Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
- Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg - Analyse van de data uit de scan Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg
Hygiënisch werken was een van de onderwerpen die in kaart werd gebracht met de scan Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Deze scan is door Waardigheid en trots op locatie bij meer dan 500 verpleeghuislocaties uitgevoerd.
Dit onderzoek heeft laten zien dat infectiepreventie een organisatorisch samenspel behelst van faciliteren en motiveren, waarvoor activiteiten moeten worden ondernomen op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Om een betrouwbaar beeld te geven is het vervolgens nodig om zicht te hebben op de organisatie(structuur) van infectiepreventie, de werkprocessen, de communicatie en samenwerking rondom infectiepreventie en ook op de uitkomsten. Op basis van de inzichten uit dit onderzoek is met input van medewerkers uit zorgorganisaties en experts het instrument ‘Reflectie op infectiepreventie’ ontwikkeld.
Downloads
Deel deze pagina via:
