Casemanagement dementie onderwerp van discussie. Hoezo?

De casemanager is een onmisbare schakel voor veel mensen met dementie. Maar mede door de huidige arbeidsmarktkrapte schieten we in de angst dat het casemanagement zoals we het destijds bedacht hebben misschien wel niet meer haalbaar is. ‘Onbegrijpelijk’ schrijft Marieke van Werkhoven, landelijk coördinator van de Implementatie Zorgstandaard Dementie, in haar blog.

Op veel plekken in de regio’s zie ik dat er mooie dingen gebeuren voor mensen met dementie en hun naasten. We richten ons ook niet meer alleen op ‘zorg’. We beginnen in te zien dat gezondheidsverschillen, schulden, huisvesting, eenzaamheid, leefstijl (om maar eens een paar zaken te noemen) samenhangen met hoe ‘gezond’ iemand zicht voelt. Begrippen als positieve gezondheid, reablement, sociale benadering en passende zorg vormen de taal waarmee we proberen een antwoord te vinden op hoe we de uitdagingen van onder andere een krimpend arbeidspotentieel in combinatie met een groeiende groep ouderen het hoofd kunnen bieden.

Casemanager dementie als belangrijke schakel

Toch bekruipt me bij al die mooie plannen en ontwikkelingen het gevoel dat we nog steeds te weinig oog hebben voor de mens met dementie. Leven met dementie lijkt me knap verwarrend, zeker in deze tijd. Je ziekte maakt al dat je steeds minder grip hebt op de werkelijkheid en zie dan maar eens de weg te vinden naar de ondersteuning die je zo hard nodig hebt. De casemanager vervult hierbij een belangrijke rol. Niet voor niets gaven we die casemanager daarom een prominente plek binnen de zorgstandaard. Hij (of zij) zorgt ervoor dat mensen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen en zo lang mogelijk kunnen blijven deelnemen aan het leven in de eigen buurt en netwerk. En biedt ondersteuning als het netwerk het niet meer alleen kan of als uiteindelijk de stap moet worden gezet naar (professionele) zorg.

De casemanager is een onmisbare schakel voor veel mensen met dementie. Hij helpt hen én hun mantelzorgers te leven - te leren omgaan met de ziekte -, organiseert zorg en ondersteuning en helpt om vooruit te kijken naar wat gaat komen. Dit doet diezelfde casemanager in samenwerking met alle anderen die betrokken zijn bij die persoon met dementie, zowel professioneel als vrijwillig. Ik heb dat zelf aan den lijve ondervonden tijdens het ziekteproces van mijn moeder. Ik zag ook hoe het mijn vader veel steun bood.

Organisatie casemanagement behoorlijk complex

Juist dit casemanagement is nog steeds onderwerp van discussie tussen alle organiserende (en belangen-)partijen. Niemand betwijfelt het nut en de noodzaak van de casemanager dementie, maar we hebben de organisatie ervan behoorlijk ingewikkeld gemaakt. Mede door de huidige arbeidsmarktkrapte schieten we in de angst dat het casemanagement zoals we het destijds bedacht hebben misschien wel niet meer haalbaar is. En misschien is dat ook zo.

De verschillende belangen, angst voor de haalbaarheid en de complexiteit van ons zorgstelsel maakt dat we de knelpunten bij de uitvoering van het casemanagement (zoals financiering, taken en verantwoordelijkheden, indicering, wijze van organiseren) niet opgelost krijgen. En dat terwijl we tegelijkertijd wéten dat een casemanager dementie voor de BV Nederland serieus kosten bespaart. Omdat mensen met dementie met ondersteuning van diezelfde casemanager langer thuis kunnen blijven wonen en mantelzorgers het langer vol houden (en zelf dan ook minder ‘gezondheidsklachten' hebben).

Goede organisatie casemanagement kan wél

Soms begrijp ik niet (en wil ik het eigenlijk ook niet begrijpen) waarom we iets dat zo succesvol, effectief en kostenbesparend is met een super hoge klantwaardering, niet goed georganiseerd krijgen in het hele land. Terwijl het wel kan! Meerdere goede voorbeelden in het land laten dit zien.

Ik hoop oprecht dat alle aandacht die er op dit moment is voor het casemanagement – vanuit de nationale dementierapporteur Tamara van Ark, vanuit de Tweede Kamer, vanuit de Nationale dementiestrategie en vanuit mijn eigen programma – ervoor gaat zorgen dat we spijkers met koppen gaan slaan en de ervaren knelpunten laten verdwijnen. Want de casemanager dementie moet blijven!