Eenvoud en betrouwbaarheid uitgangspunt voor beeldzorg bij De Waerden

De afgelopen weken is Nicolien Gooijer, coördinator Beeldzorg bij zorgaanbieder De Waerden, bijna onafgebroken bezig geweest met het realiseren van - meer dan 200! - extra aansluitingen op beeldzorg. Voor cliënten, medewerkers, familie/verwanten en vrijwilligers. Met beeldzorg kunnen zij elkaar gewoon zien en spreken, zónder het gevaar van corona. ‘Gelukkig hebben wij ons beeldzorgsysteem de afgelopen jaren goed ontwikkeld, zodat opschaling heel makkelijk gaat. Ik ben erg blij dat we onze cliënten en medewerkers hiermee zo snel kunnen helpen.’

De Waerden biedt ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Zij ondersteunen kinderen, volwassenen, ouderen en gezinnen op het gebied van wonen of daginvulling. Voor de coronacrisis waren al zo’n 350 cliënten aangesloten op beeldzorg. Deze cliënten hebben een persoonlijk begeleider, maar kunnen ook 24/7 terecht bij de professionals van de beeldzorgcentrale. Direct op het moment dat zij daar behoefte aan hebben. Dit sluit aan op de visie die de organisatie heeft: eigen regie, ook op de ondersteuning. Ook verwanten kunnen aangesloten worden. Dan heeft de cliënt zowel keuze in het moment waarop hij contact opneemt, maar ook de keuze met wie hij iets wil bespreken. 

Eenvoud

Samen met leverancier SIMAC is een scherm ontwikkeld dat voor iedereen bedienbaar is, ook zonder computerervaring en ook als mensen niet kunnen lezen en schrijven. Cliënten krijgen een iPad of shuttle die voor beeldzorg gebruikt kan worden en daar ook helemaal op afgestemd is. Het scherm staat altijd aan, de cliënt hoeft alleen maar iets aan te tikken en heeft contact. 

Betrouwbaar en duidelijk

De beeldzorgcentrale is altijd online en 24/7 bereikbaar. In de centrale werken professionals in wisselende diensten en vanaf verschillende locaties, die met elkaar in verbinding staan en naar elkaar kunnen doorschakelen. Cliënten merken niets van het doorschakelen, beeldzorgcentralisten hebben overal dezelfde achterwand en gebruiken dezelfde gesprekstechniek. Voor cliënten is dat heel duidelijk. Gooijer: Het is eigenlijk een soort Skype, maar dan in een beveiligde en sterk vereenvoudigde omgeving. Je kunt niet zomaar contact krijgen, dat gaat allemaal via de persoonlijk begeleider, die beheert het adresboek en voegt de mensen toe.’

Gesprekstechniek

De beeldzorgcentralisten staan cliënten te woord aan de hand van een gesprekstechniek, die Gooijer introduceerde. Haar kennis over communicatie met mensen met een beperking en haar ervaring als vrijwilliger bij De Kindertelefoon heeft zij gebruikt om te komen tot het 5 stappen model om mensen met een beperking die je niet kent, goed te kunnen ondersteunen. De beeldzorgcentralisten krijgen hiervoor een meerdaagse training en worden jaarlijks gecoacht.

Stressreductie

Gooijer: ‘Voor cliënten werkt beeldzorg vooral stressreducerend. Verminderen van stress is een van de eerste en belangrijkste dingen om vervolgens de cliënt weer te kunnen laten nadenken of participeren. En dat kan al een lichte vorm van aroussel zijn, van het gevoel, van o jee, ik mis de grip. Ik merk dat we daar vooral invloed op hebben.’ In 2017 maakte Gooijer een boekje: BEELDZORG Waarom bellen mensen in?, om te laten zien hoe divers de vragen zijn die binnenkomen.  

Fatma Babaoglu, ambulant medewerker: ‘Een deel van mijn cliënten maakt zelden gebruik van beeldzorg, maar ik heb ook een aantal cliënten die dagelijks bellen met de beeldzorgcentrale. En die zeggen dan niet zozeer dat ze het nodig hebben, maar je ziet wel dat ze het nodig hebben om bijvoorbeeld na het werk even te kunnen praten met iemand hoe hun werk is geweest. Of 's ochtends voordat ze naar hun werk gaan om te vertellen hoe ze geslapen hebben. Dan denk je dat is niet van levensbelang, maar dat is bij die cliënten wel belangrijk.’

Extra ogen en oren

Voor begeleiders zijn de beeldzorgcentralisten feitelijk een paar extra ogen en oren om de cliënt nog beter in beeld te kunnen brengen. Een persoonlijk begeleider ziet in de rapportage wanneer een cliënt heeft ingebeld en waarvoor. Dat geeft soms aanvullende inzichten waardoor zij de cliënt weer beter kunnen ondersteunen. Babaoglu: ‘Beeldzorg is een mooie aanvulling op de ondersteuning, maar nooit een vervanging. Wat fijn is, is dat je beeldzorg ook in kan zetten als een cliënt jou belt en je bent in gesprek, dat je kunt zeggen: ik ben nu even in gesprek, als je je vraag niet uit kunt stellen, dan kun je altijd even de beeldzorg bellen.’

Uitbreiding diensten

Voor De Waerden biedt de beeldzorgcentrale een uitbreiding op het dienstenpakket. Gooijer: ‘Heel welkom denk ik. Ook in het aanbod naar nieuwe cliënten omdat wij zowel fysiek als online kunnen ondersteunen. We hebben ook cliënten bijvoorbeeld die liever niemand thuis willen hebben. Het is misschien wel nodig, maar ze willen dat niet. Het is nu al een paar keer gebeurd tijdens de coronacrisis dat ze dan wel kiezen voor beeldzorg. Dus ik denk dat we meer cliënten hierdoor ook kunnen laten overstappen op ondersteuning.’

Persoonlijk begeleiders

Omdat persoonlijk begeleiders nu in verband met corona niet meer naar de cliënten toe mogen, is beeldzorg nu ook voor hen opengesteld zodat zij de cliënt kunnen blijven ondersteunen op de geplande momenten. Babaoglu: Ik zou natuurlijk ook gewoon kunnen bellen, maar het feit dat ik gewoon even de cliënt zie, nu dan door een scherm, dat maakt toch het verschil. Dat heeft echt toegevoegde waarde. Een cliënt kan zeggen dat het oké gaat, maar als ik de cliënt zie, die ik meestal al veel langer ken, dan kan ik toch eerder in de gaten hebben dat het misschien toch ‘niet oké’ is.’ 

Ervaring opdoen

Gooijer: ‘Zowel begeleiders als cliënten, maar ook verwanten zijn erg blij dat ze nu gebruik kunnen maken van beeldzorg. Veel mensen, die er voorheen geen belangstelling of zelfs weerstand tegen hadden, gaan het nu toch proberen en er dus ervaring mee opdoen. Mijn grootste vraag voor de coronacrisis was: hoe lukt het om mensen beeldzorg te laten proberen als er weerstand is? Maar er gebeurt nu van alles wat ik niet voor mogelijk had gehouden. De uitbreiding die we nu hebben door meer verwanten aan te sluiten en ook de begeleiders, daar gaan we het straks na de coronacrisis met elkaar over hebben. Wat zijn de ervaringen en hoe zien we de toekomst daarin? Dat zijn heel mooie dialogen en zo worden we steeds beter. Maar voor ons blijft belangrijk: 'eenvoudig en betrouwbaar'. Daar moeten ontwikkelingen en wijzigingen altijd aan voldoen. Ook in de beslissingen die we later nemen.’

Implementatie en samenwerking

Vijf jaar geleden is De Waerden begonnen met een onderzoek of zorg op afstand voor de cliënten een mogelijkheid is en een meerwaarde zou zijn. Zij kregen daarbij coaching en ondersteuning vanuit het programma In voor zorg! van VWS en Vilans.

• Lees het weblog 'digitaal contact, hoe doe je dat?' op Zorgvannu.nl

Inmiddels is er een samenwerking met zorgorganisaties Triade Vitree en ASVZ om de 24/7 bereikbaarheid van de beeldzorgcentrale te borgen. Daarnaast werkt De Waerden samen met GGZ Noord-Holland Noord (I-Connect) voor de technische ondersteuning en dienstverlening. De Waerden maakt deel uit van de coalitie binnen de Carante Groep die gezamenlijk een raamovereenkomst zijn aangegaan met leverancier SIMAC.

Lessen voor organisaties

• Zoek naar een betrouwbaar systeem. 
• Zoek vooral samenwerking en vind niet opnieuw het wiel uit, er is al veel bekend. Er zijn meer organisaties die beeldzorg aanbieden, ga langs, neem contact op en vraag naar de do's en dont's en de ervaring met een bepaald systeem.

Instructies beeldbellen

De mogelijkheden van technologie lijken in deze corona-tijd grenzelozer dan ooit. Maar de inzet roept ook veel vragen op. Daarom halen we wensen en behoefte op uit het veld en proberen we mogelijke oplossingen en best practices te delen met het veld. De vraag van deze week:

Zina: Mensen met een verstandelijke beperking die zelfstandig wonen willen graag contact met anderen. Beeldbellen kan hierin een oplossing zijn. Alleen nu is de vraag, hoe leer ik ze beeldbellen als er geen mensen meer in je buurt mogen komen om het uit te leren? Zijn er dan makkelijke filmpjes en instructies die je uitleggen hoe je dit gebruikt?

Heeft u ook een vraag waar technologie een oplossing zou kunnen zijn of een vraag over het toepassen van een technologie? Wij helpen u graag een antwoord te vinden. Stuur uw vraag naar Kiyomid van der Veer.

Auteur: Rinske de Waard