‘Frisse blik erg fijn bij moeilijke situaties onvrijwillige zorg’
Gepubliceerd op: 06-01-2021
De zorgverantwoordelijke is bij de toepassing van de Wet zorg en dwang (Wzd) verantwoordelijk voor onder andere de afbouw van onvrijwillige zorg, maar ook degene die toestemming geeft voor onvrijwillige zorg in een onvoorziene situatie. De rol als zorgverantwoordelijke kan vervult worden door diverse disciplines. De organisatie maakt hier zelf een keuze in binnen de kaders van de wet. Hoe gaat de zorgverantwoordelijke met zijn of haar rol om? Wij vroegen het aan Anne Tukker, orthopedagoog i.o. tot GZ-psycholoog én zorgverantwoordelijke bij Ipse de Bruggen.
‘In onze organisatie ben ik als zorgverantwoordelijke verantwoordelijk voor de onvrijwillige zorg. Samen met de persoonlijk begeleider van de cliënt brengen wij in kaart hoe het gaat en registreren we hoe je onvrijwillige zorg inzet,’ vertelt Tukker. ‘Bij Ipse de Bruggen ligt de rol van de zorgverantwoordelijke bij de gedragskundige. Er ligt een plan voor een pilot om te kijken of op bepaalde locaties, denk aan locaties waarbij de cliënten een lage ZZP hebben en er weinig inzet is van de gedragskundige, de rol van zorgverantwoordelijke bij een specifiek aangewezen begeleider kan liggen.’
Werken volgens een visie
De Wet zorg en dwang is in 2020 ingegaan. Een jaar waarin er dus veel dingen veranderd moesten worden. En dan kwam ook corona er nog bij. Tukker: ‘Vanwege het coronavirus lag de scholing over de Wet zorg en dwang van begeleiders een tijdje stil. Er is snel geanticipeerd door de scholing online voort te zetten.’
Toch verliep de implementatie van de Wet zorg en dwang bij Ipse de Bruggen redelijk soepel. ‘Het voordeel is dat wij al heel erg dachten vanuit de Wzd. De visie van 'Nee, tenzij' op onvrijwillige zorg, zat er al heel erg in bij ons. Dat maakt het proces van implementatie makkelijker.’
Het voorkomen van onvrijwillige zorg
Hoe gaat de implementatie in zijn werk bij Ipse de Bruggen? ‘We hebben hier bijvoorbeeld een preventie- en agressiehanteringstraining (PAT). Daarin leer je omgaan met agressie en hoe je de situatie veilig kunt houden, met daarbij zo min mogelijk toepassingen van onvrijwillige zorg. Daarnaast hebben we een Intern Expertise Team (IET). Dit team bestaat uit gedragsdeskundigen en ervaren begeleiders en kijkt mee bij moeilijke situaties. Ook hebben we diverse projecten waarbij het streven van afbouw van onvrijwillige zorg centraal staat en een zorgprogramma kwetsbare cliënten. In deze projecten en het zorgprogramma wordt nauw samengewerkt met het betrokken team, de gedragskundige, de manager, maar ook met de PAT-trainer, het IET en beleidsmedewerkers Wet zorg en dwang. Al dit soort methoden helpt ons om het gedrag van cliënten beter te begrijpen en op die manier zo min mogelijk onvrijwillige zorg toe te passen.’
‘Blijf in gesprek’
‘Ik vind het belangrijk dat we altijd samen in gesprek gaan met elkaar over de te volgen stappen. De beslissing of je bijvoorbeeld wel of geen fixatie toepast moet altijd in overleg genomen worden. Hierbij wordt het stappenplan gevolg. Soms is dit voor begeleiders spannend. Maar het is belangrijk dat ik vanuit mijn rol als gedragskundige én zorgverantwoordelijke kijk hoe ik de begeleiders kan helpen. En we samen vanuit de visie van Ipse de Bruggen in gesprek blijven met elkaar.’
‘Frisse blik helpt écht’
Tot slot geeft Tukker nog advies aan andere zorgverantwoordelijken: ‘Het is erg goed om iemand van buiten mee te laten kijken bij de situatie. Dat vragen van de externe deskundige is een onderdeel van de Wet zorg en dwang en ook echt een verschil ten opzichte van de vorige wet (de Wet Bopz). Het is heel fijn dat iemand meekijkt die zelf niet ín de casus zit. Die frisse blik helpt echt. Wij kunnen namelijk veel leren van collega-organisaties. Ook bij Ipse de Bruggen zelf passen we die frisse blik toe. Daarom laten we collega’s van andere locaties meekijken.’
