Conny Helder: ‘Stil zitten is geen optie, we moeten écht Anders Werken’

Meer kwetsbare ouderen en een grotere zorgvraag. Maar tegelijkertijd minder mensen om die zorg te leveren. Dat schreeuwt om een oplossing. Om de arbeidsproductiviteit in de langdurige zorg substantieel te verhogen is op initiatief van zorgorganisatie tanteLouise in de regio West-Brabant vorig jaar het project Anders Werken in de zorg gestart.

Twaalf ouderenzorgorganisaties zijn onder begeleiding van Vilans met een aantal technologische toepassingen aan de slag gegaan en delen onderling kennis uit. Bestuurder Conny Helder van tanteLouise en Vilans-onderzoeker Henk Herman Nap praten over de eerste resultaten. 'Dit is veel meer dan een technologiepilot. Dit is een serieuze poging om te leren hoe we als gehele sector slimmer en ook beter nieuwe technologie kunnen inpassen in onze werkprocessen. Niet vrijblijvend, maar uit absolute noodzaak.’

Technologie is hard nodig voor goede zorg

Conny Helder is niet alleen bestuurder van zorgorganisatie tanteLouise, ze is ook bestuurslid van de landelijke branchevereniging ActiZ. 'Als tanteLouise hebben we het initiatief genomen tot Anders Werken omdat we ons heel goed realiseren dat we met de groei van het aantal ouderen en een krimpende arbeidsmarkt het straks niet gaan redden. Zeker niet als we nu niets doen. Werknemers zullen op grote schaal technologische ondersteuning nodig hebben om goede zorg te kunnen blijven leveren.'

Implementatie optimaliseren

Hoewel steeds meer organisaties zich bewust worden van de urgentie, gaan de ontwikkelingen volgens Helder nog niet snel genoeg. 'Er zijn organisaties die weliswaar tal van pilots starten, maar zelden worden die verzilverd in termen van tijdwinst voor de medewerkers. Vaak ook verdampen de opbrengsten van de initiatieven zodra de pilotfase is afgerond. Wat we willen bereiken met Anders Werken is dat we leren hoe we dat proces van implementatie kunnen optimaliseren.'

'In West-Brabant doen we dat dus al, maar inmiddels verspreidt die zich als een olievlek over het land. Friesland heeft Anders Werken omarmd, onlangs heeft bijvoorbeeld ook een Zeeuwse organisatie zich bij ons gemeld. Dat is een positieve ontwikkeling want als zorgorganisaties, techleveranciers en onderzoekers nadrukkelijk samenwerken en breed hun kennis en ervaring delen, komen we tot meer en betere resultaten. En dat is nodig want ik realiseer me dat het groeiende aantal ouderen en de krapte op de arbeidsmarkt niet samen gaan. Anders werken is daarom ook een goed werkwoord; het gaat écht om een andere manier van kijken, aan de slag gaan met innovatie, én verzilvering. En die manier van leren en werken is een grote verandering.'

Smart Glass

Dat het nog niet eenvoudig is om de inzet van zorgtechnologie te vertalen naar tijdswinst, laat het voorbeeld zien van de Smart Glass. De bril wordt binnen Anders Werken getest op gebruiksvriendelijkheid, technische randvoorwaarden en mogelijke use cases.

Nap: 'Voor zorgprofessionals zelf biedt de bril absoluut kansen, maar het daadwerkelijke gebruik van de Smart Glass is niet altijd even gemakkelijk. Dat ligt enerzijds aan de inbedding in het bestaande proces. Bijvoorbeeld: waar ligt de bril op het moment dat je hem nodig hebt? En biedt de bril echt een meerwaarde als specialisten op dezelfde locatie aanwezig zijn? Anderzijds zijn er technische uitdagingen zoals de beeldkwaliteit of die van de netwerkverbinding.' 

Nap stipt aan dat ervaringen, afhankelijk van de use cases, wisselen. 'De meest succesvolle use cases zijn het meekijken bij onbegrepen gedrag en scholing. Daar hebben alle deelnemende organisaties positief op gereflecteerd. Het onderzoek richt zich in 2020 op de kosten-baten en vooral het in kaart brengen van mogelijke tijdswinst.'

Geleerde lessen

Van dergelijke bevindingen, zoals met de Smart Glass, wordt geleerd binnen Anders Werken, zo verzekert Conny Helder. 'Dergelijke leerervaringen maakt dat we bij een tweede of een derde product een stuk sneller kunnen schakelen. Bijvoorbeeld bij ingewikkelde kwesties als de afspraak wie wat investeert. Ook van leveranciers wordt binnen zo’n project een inspanning gevraagd. Zonder dat daar tegenover staat dat je als zorgorganisatie automatisch aan vast zit om een bepaalde tool af te nemen, bijvoorbeeld. Aan de andere kant is het ook zo dat je je als zorgorganisatie wel vol committeert om serieus in te zetten op een verdere verbetering van het product.'

Slim incontinentiemateriaal

Binnen het programma Anders Werken draait inmiddels ook een aantal pilots dat al wel direct tijdwinst laten zien. Nap: “De pilots die we hebben gedaan met slim incontinentiemateriaal zijn grotendeels succesvol verlopen. Er zijn positieve resultaten behaald. Zo is bij tanteLouise aangetoond dat een tijdsbesparing van meer dan 9 uur per dag haalbaar is. Voor Volckaert Dongepark is een tijdbesparing van 8 uur mogelijk. Bij Groenhuysen was dat 4 uur maar bij Raffy-Leystroom kwamen we zelfs uit op meer dan 14 uur per dag. Dat resultaat is van meerdere factoren afhankelijk en voornamelijk het percentage inzetbaarheid. Zo blijkt onder meer dat hoe lager de mobiliteit van een cliëntengroep is, hoe hoger de mogelijke financiële baten en/of de te behalen tijdwinst is.”

De huidige kosten-baten analyses laten zien dat de inzet van slim incontinentiemateriaal voor het merendeel van de locaties een positief resultaat oplevert, zowel in kosten- als in tijdbesparing. Maar - minstens zo belangrijk - ook in de zachte baten voor medewerkers en cliënten, zoals werkplezier en kwaliteit van leven. Nap: “Na de pilotfase is vervolgonderzoek nodig om een nog betrouwbaarder inzicht te krijgen. Dat geldt zowel voor de harde als de zachte kosten-baten.”

Bereidheid om kennis te delen 

Het programma Anders Werken in de zorg is inmiddels behoorlijk op stoom. Conny Helder is tevreden, de resultaten tot nu toe zijn hoopgevend. 'Ik reken er dan ook op dat meer zorgorganisaties gaan toetreden. Het mooie van Anders Werken is dat elke individuele organisatie haar eigen sterke kanten inbrengt. Voor sommige partijen is dat een uitgekiend personeelsmanagement, voor andere is dat uitgebreide ervaring met innovatie, weer anderen zijn juist goed in het vastleggen van processen. Als we dat allemaal bij elkaar brengen, bereid zijn om al die kennis te delen en goed te evalueren, gaan we niet alleen sneller vooruit maar komen we ook verder. Zo’n netwerksamenwerking is niet alleen nodig, het geeft ook volop energie.'