'Wil je je vader of moeder hier laten wonen?'

Na zijn werkbezoek aan Ouderenlandgoed Grootenhout bleef Vilans-bestuurder Erwin Bleumink het relaxte thuisgevoel bij. ‘Mensen zijn er op hun plek.’ Grootenhout weet dat te combineren met een opendeurenbeleid en veel beweging. Bleumink vroeg manager Francien van de Ven en directeur Noudje van Bussel hoe zij dat doen. ‘Bij ons is het gewone leven de essentie.’

Als bestuurder van Vilans komt Bleumink graag bij zorgaanbieders over de vloer. Het liefst steekt hij zelf ook de handen uit de mouwen, maar door de coronamaatregelen kan dat niet altijd. Dan maar een gewoon bezoek in plaats van een werkbezoek. Zoals aan Ouderenlandgoed Grootenhout, een woonzorgboerderij in Mariahout in Noord-Brabant, waar 65 ouderen met dementie wonen. Grootenhout heeft 9 woonhuizen en organiseert ook dagbeleving voor ouderen met dementie. Wat Bleumink trof was de vrolijkheid, de vrijheid, de reuring en de beweging. ‘Het voelt als thuis, niet als een instelling.’

We doen gewoon

‘Dat komt doordat bij ons het gewone leven de essentie is’, legt Van de Ven uit. ‘We zijn wars van protocollen en een beleidsmatige aanpak. We zijn ook niet speciaal goed of getraind in persoonsgericht werken, we doen gewóón. En dan voelt het vanzelf natuurlijk.’ ‘En we stellen welzijn boven veiligheid’, vult Van Bussel aan. ‘We zijn los en misschien wat laconiek. Het kan gebeuren dat iemand valt of dat iemand zijn rollator ergens laat staan. Als een mantelzorger dat niet wil, is Grootenhout niet de juiste plek. Maar de meeste mensen zoeken juist met smart naar onze sfeer en visie.’

Niet zorgverlener maar coach

‘Veiligheidsdenken versus geluksdenken’, vat Bleumink het samen. ‘Precies’, zegt Van Bussel. ‘Maar dat is wel hard werken, hoor. Richting mantelzorgers, met wie we voortdurend goed moeten communiceren over hoe wij werken. En richting medewerkers. Natuurlijk kennen al onze medewerkers onze visie. Maar ze vinden het ook lastig. Want zorgmedewerkers willen van nature “zorgen” en vertroetelen. Er is overtuigingskracht nodig om het ze anders te laten doen.’ Dat zit ook in kleine dingen. Van de Ven: ‘Bij ons heten de zorgverleners “coach”. En dagbesteding noemen we dagbeleving.’ ‘Dat vind ik zo’n mooi woord, daar zit alles in’, zegt Bleumink.

Een goede sfeer creëren

‘Houd het zo simpel mogelijk’, vervolgt Van de Ven. ‘Mensen maken het vaak ingewikkeld. Maar dan verdwijnt het spontane en natuurlijke.’ Van de Ven is van oorsprong assurantieadviseur. ‘Ik kan heel goed verzekeringen verkopen en dus ook douchebeurten. Wat ik daarmee bedoel, is dat ik veel communicatietechnieken ken. In zorgopleidingen ligt de nadruk op zorgen, niet op praten met iemand en een goede sfeer creëren en iemand op zijn gemak stellen. Dat vind ik een hiaat.’ Zo zijn er medewerkers die allerlei zorgopleidingen hebben afgerond en het niet kunnen, vervolgt Van Bussel. ‘En via via komen medewerkers zonder zorgopleiding binnen die het gewoon in zich hebben. Iemand die een groot gezin heeft grootgebracht, kan hier vaak goed werken.’ Sinds september 2021 heeft Grootenhout een eigen geaccrediteerde opleiding tot Begeleider Specifieke Doelgroepen niveau 3.

Angst is een slechte raadgever

Bij gewoon doen hoort een opendeurenbeleid. ‘Natuurlijk willen ook wij niet dat iemand verdwaalt of weg is’, zegt Van Bussel. ‘Dat is nog nooit gebeurt en hangt een beetje als het zwaard van Damocles boven ons hoofd. Maar we willen ons niet laten afschrikken door zoiets. Dan raak je je onbevangenheid kwijt. Onze mantelzorgers weten dit en willen het risico nemen.’ ‘Anders kun je minder geluksmomenten creëren’, zegt Bleumink. ‘Inderdaad, angst is een slechte raadgever’, aldus Van de Ven. ‘Wij zeggen altijd: “onze bewoners zijn vrij om te gaan en daarom kiezen ze om te blijven”. Omdat ze het hier zo fijn vinden.’

Tussen 11 en 17 uur ergens anders heen

Vrijheid en open deuren betekent overigens niet dat er geen structuur is bij Ouderenlandgoed Grootenhout. In tegendeel. ‘Van de 65 bewoners gaan er gemiddeld 40 naar de dagbeleving’, aldus Van Bussel. ‘Sinds een aantal jaar hebben we de regel dat bewoners tussen 11.00 en 17.00 uur ergens anders heengaan. Naar de dagbeleving of een eind lopen. Dat dat mensen goed doet, merkten we vooral in de coronaperiode. Toen bleven bewoners vaker thuis en was er meer onrust en gemopper.’

Zelf de trap op en af

Daarmee zorgt Grootenhout ook voor de voor bewoners zo belangrijke beweging. ‘Dat zit diep verankerd in onze visie’, vertelt Van de Ven. ‘Want mensen die meer bewegen, hebben bijvoorbeeld minder snel last van decubitus. En van de 9 woonhuizen hebben er maar 2 een tillift.’ ‘We hebben bewoners van in de negentig die nog zelf de trap op en af gaan’, voegt Van Bussel toe. ‘Volgens de fysiotherapeut staat één keer de trap op en af gelijk aan een halfuur therapie. Natuurlijk moet daar wel een medewerkers bij zijn. Dan komt die overtuigingskracht weer om de hoek kijken: we leggen onze medewerkers uit hoe belangrijk bewegen is. En dat ze het dus niet moeten overnemen. Een bewoner die naar het toilet moet, loopt ook gewoon zelf.’

De allerbelangrijkste stelregel voor de medewerkers van Grootenhout is ‘wil je je vader of moeder hier laten wonen’. ‘Dat zou eigenlijk een vraag in het kwaliteitskader moeten zijn’, vindt Van de Ven. ‘Bij ons zien de medewerkers de bewoners als mens. Ze houden ook echt van ze. Hun werk is meer dan een baan.’

Tekst: Ingrid Brons