Zelfmanagementondersteuning bij laaggeletterdheid
Dicky, een persoonlijk verhaal over laaggeletterdheid en gezondheid
"Als ik toen de etiketten kon lezen, had ik beter begrepen wat er in producten zat en dan had ik misschien geen maagverkleining hoeven doen", aldus Dicky die op latere leeftijd leerde lezen en schrijven.
Laaggeletterdheid is een term voor mensen die grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn geen analfabeten. Ze kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3. Dit kan ook gelden voor anderstaligen.
Het vraagt extra moeite van de zorgverlener om de cliënt te bereiken met gezondheidsinformatie. Omdat sommige mensen zich ervoor schamen dat zij niet goed kunnen lezen en schrijven en er niet makkelijk over praten, moeten zorgverleners zich daarvan bewust zijn en actief signaleren. Lees het verhaal van Marchien.
Vragen om te achterhalen of cliënten laaggeletterd zijn:
- Wilt u uw naam en adres opschrijven?
- Hoeveel jaar bent u naar school geweest? (minder dan 5 jaar is laaggeletterd)
- Hoe gaat het met lezen en schrijven?
- Veel mensen hebben moeite met het lezen van folders en het invullen van formulieren, hoe is dat voor u?
- Helpt iemand u weleens met het lezen van folders of het invullen van formulieren?
- Veel mensen hebben moeite met het begrijpen van medische informatie, hoe is dat voor u?
- Vindt u het lastig om te begrijpen waarom deze behandeling nodig is?
- Hoe goed lukt het u om deze formulieren zelf in te vullen?
De Herkenningswijzer omvat tips over het herkennen van en omgaan met lees- en schrijfproblemen bij volwassen Nederlanders. Ook kun je cliënten een taalzelftest laten doen om te weten of iemand hulp nodig heeft bij lezen en schrijven.
Naast bewustzijn van het probleem en het signaleren, is toegankelijke zorg en begrijpelijke communicatie heel belangrijk. Pharos reikt met ‘Zorg in eigen hand’ een aantal communicatieadviezen aan bij laaggeletterden.
Werk je in een wijkteam en wil je weten wat het wijkteam kan doen aan de aanpak van laaggeletterdheid? Bekijk de factsheet Taal Maakt Zelfredzaam.