Wat levert eHealth op?
We besteden aandacht aan de voordelen van eHealth. We geven aan wat het belang is van inbedding in het zorgproces.
Er bestaan heel veel technologische oplossingen in de zorg. Soms lijkt het bijvoorbeeld wel dat overal een app voor bestaat. eHealth kan dan ook invloed hebben op heel veel onderdelen van het leven van een cliënt. Wanneer je weet wat je wil bereiken kan je makkelijker keuzes maken voor toepassingen die aansluiten. Zo krijg je een beter idee over hoe je eHealth kan inzetten en opvolgen.
Inbedding in het zorgproces
Sommige ondersteunende technologie kunnen ouderen prima individueel aanschaffen en gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan een gezondheidsapp, een traplift of een scootmobiel. Andere oplossingen zijn bedoeld om specifiek het zorgproces te ondersteunen en werken alleen als ze daarin worden geïntegreerd. Een oudere die gevallen is en het halsalarm gebruikt, of die tijdens het wandelen de weg is kwijtgeraakt op de GPS-alarmknop drukt, moet direct contact krijgen met een hulpverlener of andere contactpersoon. En als in een zorgtehuis het alarm van een bewegingssensor ‘s nachts afgaat, moet er wel iemand van de nachtdienst aanwezig zijn om het alarm op te volgen. Dat is niet alleen een kwestie van doen, maar ook van inbedden in het zorgproces.
De mogelijkheden van eHealth voor mensen met dementie worden duidelijk in de infographic technologie bij dementie thuis, Vilans 2016 en zie ook de whitepaper over toezichthoudende domotica in de nachtzorg binnen de VVT & GZ (pdf).

Wat kunnen zorgorganisaties en zorgmedewerkers doen?
De verwachting is dat de vraag van cliënten en mantelzorgers naar innovatieve technologische oplossingen steeds groter wordt. Sommige zorgorganisaties hebben daarom een menukaart gemaakt met toepassingen die ze ondersteunen, zoals zorgplatforms, WhatsApp en Skype. Met de cliënt kun je afspreken hoe je die toepassingen wilt gebruiken en deze kunnen vastgelegd worden in het zorgleefplan of ondersteuningsplan. Bijvoorbeeld Skype om activiteiten te delen, WhatsApp om te laten weten dat je iets later bent en medische zaken via het officiële zorgplatform. Mits ze aansluiten bij de belevingswereld van de cliënt.
Zelfredzaamheid
eHealth - en technologie in bredere zin - helpt mensen langer zelfredzaam en aangenaam te leven, in eigen regie naar vermogen. Van passende domotica en zorg op afstand tot een automatische medicijndispenser of een elektrische fiets, het draagt allemaal bij aan een prettiger en zelfstandiger leven waarbij mensen hun zelfredzaamheid vergroten en minder (snel) afhankelijk zijn van zorg.
Vrijheid
Veel organisaties in de langdurende zorg hebben de vrijheidsbeperkende maatregelen drastisch verminderd de afgelopen jaren. Deze beweging wordt ondersteund door de alternatieve oplossingen die nieuwe technologie biedt. We hebben nu de mogelijkheid te kiezen voor het minst ingrijpende middel. Bijvoorbeeld een bewegingssensor in plaats van bedhekken of de deur op slot. Natuurlijk zijn dit nog steeds middelen die gevolgen hebben voor de privacy van een cliënt en daarmee zijn vrijheid kunnen beperken. Het inzetten van die middelen vraagt dus altijd om een zorgvuldige afweging. Periodiek moet je de vraag stellen: "Wat past op dit moment het beste bij deze cliënt en wat is het minst ingrijpend?" Leidend hierbij is het nieuwe wetsvoorstel Zorg en dwang dat uitgaat van het principe: 'nee, tenzij…'. Met andere woorden: vrijheidsbeperkende maatregelen mogen niet worden toegepast, tenzij ernstig nadeel ontstaat voor de cliënt of zijn omgeving.
Meer hierover lees je bij Vrijheid, veiligheid en privacy.
Preventie
Technologie kan helpen veranderingen in het leefpatroon waar te nemen (zie 'leefstijlmonitoring' bij 'De mogelijkheden voor de praktijk'), lichaamswaarden te meten en activiteiten te monitoren. Zo kan technologie helpen om risico’s te voorkomen, afwijkingen vroegtijdig op te sporen en helpen langer gezond te blijven.
Veiligheid
Mensen kunnen langer veilig thuis en in een zorgtehuis wonen door toezichthoudende domotica of zorg op afstand. Dat kan variëren van zorgmedewerkers die op vaste tijden contact zoeken met een cliënt tot een halsalarm of een netwerk van bewegingssensoren die de bijvoorbeeld langdurige activiteit kunnen herkennen. Maar ook consumentenelektronica kunnen de veiligheid vergroten. Denk bijvoorbeeld aan een simpele brandmelder.
Efficiëntie
Als zorgtechnologie op de juiste manier wordt ingezet, ondersteunt het primair de wensen en behoeften van de cliënt, en ondersteunt het ook de werkprocessen van zorgprofessionals. Voorbeelden daarvan zijn het elektronisch cliëntendossier (ECD), beeldschermzorg of het automatisch koppelen van gegevens. In intramurale voorzieningen zorgen toezichthoudende domotica voor 24-uurstoezicht en ontlasten daarmee de nachtzorg. Vaak heeft dit ook gevolgen voor de personele bezetting. Taken verschuiven en de nachtdienst kan met minder medewerkers draaien. Een bijkomend voordeel is dat cliënten niet of minder vaak tijdens hun nachtrust hoeven te worden gestoord.
Meer daarover lees je in de white paper Zorgdomotica in de nachtzorg (pdf), Vilans 2015.

Communicatie en afstemming
De toepassingen voor communicatie zijn breed. Beeldschermzorg zorgt voor face-to-face contact tussen cliënt en zorgmedewerker. Door continu met elkaar in contact te staan is het mogelijk om de juiste zorg en ondersteuning af te stemmen. Het goede gesprek voeren is niet altijd gemakkelijk. Denk bijvoorbeeld aan iemand die niet meer kan praten of niet (altijd) begrijpt wat er bedoeld wordt. Algemene toepassingen als Skype, Facetime en WhatsApp vergemakkelijken de afstemming tussen professionals, maar ook het contact tussen familie en cliënt. Ook zorgplatforms, platforms voor digitale communicatie tussen familie en patiënt zorgen voor betere afstemming en maken het uitwisselen van gegevens gemakkelijker en betrouwbaar.
Dit deden docenten met de opdrachten
Hieronder vind je de opdrachten bij dit onderwerp. We zijn benieuwd naar je ervaringen met de opdrachten. We horen graag wat je ermee gedaan hebt.
Je kunt foto's, verhalen en filmpjes naar ons opsturen. Op deze plek in de kennisbundel gaan we de mogelijkheid bieden om je ervaringen te delen met andere docenten.
Via onderstaande knop kun je contact met ons opnemen.
Opdracht 1: Mindmap zorg en technologie
Vorm groepjes van 2 tot 4 studenten. Maak van de woorden zorg en technologie een mindmap met plaatjes, tekst en tekeningen. Hang de mindmap aan de muur en bekijk deze van elkaar, ieder vertelt iets over zijn mindmap.
Doel: beginsituatieverkenning.
Opdracht 2: Welke apps ken je?
Met een mobiele telefoon kun je gezondheidsapps downloaden. Zoek de EHBO-app of het Farmacotherapeutisch Kompas op. Probeer een van de apps en ga aan de slag met de onderstaande vragen.
Vragen:
- Zou zo’n gezondheidsapp ook gebruikt kunnen worden in de zorgsetting waar jij werkt of stage loopt?
- Hoe dan?
- Wat levert het op?
- Weet je nog meer handige apps?
Filmpje docenten Summa college Kahoot
Docent Pelk over excursie zorgrobot Zora
https://youtu.be/599sL538Kxk
Filmpje MBO Utrecht Skype tijdens de les
Eerstejaars studenten gebruiken Skype bij een opdracht
https://youtu.be/tuapFJBA9mo
Filmpje MBO utrecht werk met Skype
Voor de opdracht 'Zorg op afstand' gebruiken eerstejaars studenten Skype
https://youtu.be/Miaflafy_5M
Collage uitleg docent MBO Utrecht Skype-opdracht
Collage uitleg docent Skype-opdracht
Collage studenten MBO utrecht werken met Skype
Collage studenten werken met Skype
Collage MBO Utrecht Skypen in de les
Collage over Skypen in de les
Filmpje docent Summa college zorgrobot Zora
Docent Pelk over excursie zorgrobot Zora
https://youtu.be/H4Ma5-hw5Vw
Collage Summa college zorgrobot Zora
In de kennisbundel staan verschillende functies die een robot kan hebben. Om die te zien, werkt proberen het allerbest. Het Summa college is het gewoon gaan testen!
Filmpje MBO Utrecht maak een site
Eerstejaars studenten bedenken een site voor een zorginstelling
https://youtu.be/hhsYmzoJpUg
Collage Summa college technologielokaal
Niet iedereen heeft zo'n lokaal, maar je kunt er ook op een eenvoudigere manier mee aan de slag gaan. Bijvoorbeeld door studenten met elkaar te laten oefenen zoals in de opdracht 'Casus mevr. Van Duin' op de pagina 'Mogelijkheden voor de praktijk' in deze kennisbundel of via skype met je mobiel.
Collage Summa college testen in de praktijk
Testen in de praktijk is heel goed te doen en je leert er veel van. Ook als docent. Bij de pagina 'Mogelijkheden voor de praktijk' in deze kennisbundel vind je verschillende dingen die je zou kunnen proberen, waaronder: GPS instrumenten, schermzorg, etc.