Petra van Alphen

Senior adviseur en programmaleider - Onderzoek en validatie

Petra van Alphen is senior adviseur van Vilans, de kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning. Zij is accounthouder van het thema persoonsgerichte zorg op het Kennisplein Gehandicaptensector. En ze is programmaleider van Begeleiding à la carte 2 dat de beweging van vernieuwende persoonsgerichte zorg verder brengt.

Voor het Kennisplein Gehandicaptensector kwam zij tot een Vilans-definitie voor persoonsgerichte zorg. Lees de definitie onderaan de pagina.

Talenten en ervaring 

• Opgeleid als taalpsycholoog
  Petra: ‘Ik vind het belangrijk om zorgvuldig te zijn in de keuze van woorden. Het kan namelijk misgaan als je elkaar niet begrijpt. Taal brengt heel veel met zich mee. Een woord heeft niet alleen betekenis, maar ook een gevoel en intentie. Als dat door mensen gedeeld wordt, ontstaat er verbondenheid.’
• Achtergrond als gepromoveerd onderzoeker
  Petra: ‘Mijn achtergrond als onderzoeker komt goed van pas in mijn werk voor Vilans. Zo werk ik als adviseur voor het Erkenningstraject van Vilans. Vilans faciliteert een onafhankelijke erkenningscommissie die ingediende interventies beoordeelt op toepasbaarheid en onderbouwing.’
• Ruime ervaring als docent op de universiteit
  Petra: ‘Daar kon ik echt mijn passie goed kwijt. Namelijk: kennis op een eenvoudige en aansprekende manier overbrengen en verhelderen zodat het werkveld er echt iets mee kan. En mensen stimuleren om zich te blijven ontwikkelen.
• Jarenlange werkervaring bij Koninklijke Kentalis
  Koninklijke Kentalis is er voor mensen met een beperking in horen of communiceren. Petra werkte daar als onderzoeker en projectleider. Haar fascinatie voor verschillende vormen van kennis komt daarbij goed van pas. ‘Ik ben van de wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en ervaringskennis. Het meest krachtige is de combinatie van deze drie. Ik vraag me altijd af: Wat weten we al wel en wat weten we nog niet? Want helder hebben wat je niet weet, is ook informatie.’
• Opleiding als body en mind language coach
  Petra: ‘Ik ben niet alleen van het denken, maar ook van het voelen en ervaren. Het is van belang om non-verbale communicatie ook mee te nemen in de interactie met anderen. Alleen zo kun je gelijkwaardig en betekenisvol de verbintenis met anderen aangaan.’

Begeleiding à la carte 2

Petra: ‘Voor persoonsgerichte zorg moet per situatie afgewogen worden wat nodig en passend is. Maar dat betekent nog niet dat een aanpak voor vernieuwende persoonsgerichte zorg volledig voor ieder individu moet worden uitgedacht. Het goede nieuws is dat er wel degelijk succesvolle elementen uit aanpakken overdraagbaar zijn naar andere organisaties en situaties.’

Petra. ‘Zo zijn er aanpakken die het waard zijn om te delen zodat meer mensen met een beperking voordeel hebben van persoonsgerichte zorg. En aanpakken die organisaties helpen om de begeleiding dusdanig vorm te geven dat zorgprofessionals in staat zijn om te werken vanuit de bedoeling van persoonsgerichte zorg. Ik ben er hartstikke trots op dat het programma Begeleiding à la carte 2 hieraan bijdraagt.’ 

Petra houdt niet alleen van structuur en overzicht, maar ook van experimenteren en doen wat op dat moment nodig is. ‘Ooit begonnen als onderzoeker, zit het in mijn karakter om nieuwsgierig en verwonderd te zijn. En om klein te beginnen. Dat is ook de kern van persoonsgerichte zorg. Dus in die zin pas ik goed bij het programma.’

Definitie persoonsgerichte zorg

Het is belangrijk dat mensen met een beperking zoveel mogelijk het leven kunnen leiden dat zij willen. Hiervoor is zorg en ondersteuning nodig die goed aansluit bij hun wensen en behoeftes en die van hun naasten.

Persoonsgerichte zorg komt tot stand in samenspel tussen de cliënt, zorgprofessional en naasten. Hierbij is het nodig om te denken in mogelijkheden en kansen vanuit al deze betrokkenen binnen de grenzen van wat verantwoord is.

Persoonsgerichte zorg vraagt om het kennen van de ideeën achter systemen en regels. Zo kan de zorgprofessional altijd een bewuste afweging maken en creatief en flexibel zijn waar nodig. Hierdoor komt alles zoveel mogelijk ten goede van de persoon met een beperking. Tot slot is er soms lef en doorzettingsvermogen nodig. Bijvoorbeeld voor het agenderen van knelpunten om regels en systemen te verbeteren. 

Persoonsgerichte zorg gaat uit van het idee dat ieder mens de mogelijkheid mag hebben om te groeien en zich te ontwikkelen. Niet de oplossing staat centraal, maar het zelf tot oplossingen komen en het opdoen van ervaringen. Hier hoort soms ook een proces van vallen en opstaan bij. De relatie met de professional en naasten is de veilige basis waar de persoon met een beperking op kan terugvallen. Omdat dit een continu proces is, vraagt dit steeds weer om een open dialoog waarin aandacht is voor de behoefte achter de vraag. En om een organisatie waarin ruimte is voor reflectie van professionals.